2020-2021-жылдардын күз-кыш мезгилинен (мындан ары – ККМ) өткөндөн кийин Кыргызстандын энергетикасындагы кырдаал чукул начарлады.
Божомолдонгон маалыматтарга ылайык 2021-жылга электр энергиясынын тартыштыгы 3 млрд кВтска чейинки көлөмдө болуусу күтүлүүдө. Бул суу сактагычта суунун деңгээлинин төмөндөөсүнө алып келген суунун азаюу мезгилинин кезектеги цикли, ошондой эле электр энергиясын керектөөнүн ар жылдык өсүүсү менен шартталган.
Мындан тышкары, капиталдык салымдардын жетишсиз каржылангандыгына жана тарифтик тартыштыктын сакталгандыгына байланыштуу энергетикалык компаниялар карыз милдеттенмелердин эсебинен капиталдык салымдар боюнча өздөрүнүн чыгымдарын жабууга аргасыз болушкан. Бүгүнкү күндө тарифтик тартыштык учурунда тармак үчүн оор жүк болуп эсептелген кредиттер (карыз милдеттенмелер) 129 млрд сомдон көп сумманы түзөт.
Акыркы керектөөчүлөр үчүн электр энергиясына тарифтер ар жыл сайын акча каражаттарынын тартыштыгына, кайчылаш субсидиялоонун көбөйүүсүнө, акыркы керектөөчүлөр үчүн электр энергиясына тарифтерди белгилөөдө электр жана жылуулук менен жабдуучу мекемелердин керектөөчүлөрүнө бирдей эмес жана адилетсиз мамилелерге алып келген өздүк нарктан төмөнкү деңгээлде белгиленет.
Энергетикалык сектордогу көрсөтүлгөн көйгөйлөрдү эске алып, 2021-2022-жылдардын күз-кыш мезгилдеринен (ККМ) өтүү үчүн Кыргыз Республикасынын Энергетика жана өнөр жай министрлиги тарабынан коңшу өлкөлөрдөн (Казахстан, Өзбекстан) электр энергиясын импорттоо, Бишкек шаарындагы ЖЭБде электр энергиясын иштеп чыгууну көбөйтүү жана кошумча сарптоолорду жабууга, орто мөөнөттүү келечекте электр энергиясынын наркын тарифтер менен жабууга жетүүгө мүмкүндүк берген, экономикалык жактан негизделген тарифтик саясатты жүргүзүү сыяктуу кризиске каршы чаралар ишке ашырылууда.
Ушундай максатта электр жана жылуулук энергиясына жаңы орто мөөнөттүү тарифтик саясаттын (мындан ары – ОМТС) долбоорун иштеп чыгуу иши башталды.
Жаңы ОМТСтын долбоорунда акыркы керектөөчүлөр үчүн электр энергиясына төмөндөгүдөй тарифтерди киргизүү каралып жатат.
Калк:
1) Бийик тоолуу шарттарда жана жетүүгө кыйын болгон алыскы аймактарда жашашкан жашоочулар үчүн сунуш кылынат:
– айына 700 (1000) кВтс көлөмүндөгү электр энергиясын керектөөнүн ар айлык нормаларын алып таштоо;
– 1,04 сом/кВтстын деңгээлинде электр энергиясына бирдиктүү тарифти белгилөө.
2) 3-пунктта көрсөтүлгөндөрдөн башка бардык калган тиричиликтик керектөөчүлөр үчүн да электр энергиясын керектөө нормасын алып таштоо сунуш кылынат (1000 кВтска чейин көбөйтүлө турган ККМден башкалары).
Мында тариф 1,48 сом/кВтсты түзөт.
ККМде айына 1000 кВтстан жогору керектөө болгондо тариф 2,29 сом/кВтсты түзөт.
3) Жөлөкпул алышкан муктаж жарандардын үй-бүлөлөрү үчүн (КР Саламаттык сактоо жана социалдык өнүктүрүү министрлигинин тизмесине ылайык) 0,74 сом/кВтс өлчөмүндө тарифти колдонуу сунуш кылынат.
Насостук станциялар:
Калкты ичүүчү суу жана айыл чарба жерлерин сугаруу үчүн суу менен камсыз кылышкан, ошондой эле канализациялаштыруу чарбаларынын муктаждыктары үчүн пайдаланылган насостук станциялар жана скважиналар үчүн электр энергиясына тарифти 1,48 сом/кВтстын деңгээлинде белгилөө сунуш кылынат.
Электр унаасы:
Шаардык электр унаасы үчүн электр энергиясына тарифти 1,68 сом/кВтстын өлчөмүндө белгилөө сунуш кылынат.
Интернат тибиндеги балдар мекемелери, майыптар жана/же улгайган жарандар үчүн социалдык стационардык жана жарым стационардык мекемелер:
Интернат тибиндеги балдар мекемелери, майыптар жана/же улгайган жарандар үчүн социалдык стационардык жана жарым стационардык мекемелерге электр энергиясына тарифти 1,68 сом/кВтстын өлчөмүндө белгилөө сунуш кылынат.
Башка тиричиликтик эмес керектөөчүлөр (өнөр жай, айыл чарбасы, бюджеттик жана башка керектөочүлөр):
Тиричиликтик эмес керектөөчүлөр үчүн электр энергиясына тарифти 2,38 сом/кВтстын өлчөмүндө белгилөө сунуш кылынат.
Алтын кендери, куючу цехтер, майнинг (криптовалюта) субьекттери:
Энергияны көп талап кылуучу өнөр жайлык керектөөчүлөр (алтын кендери, куючу цехтер, майнинг субьекттери) үчүн электр энергиясына тиешелүү тарифтерге жогорулатылган коэффициент колдонуу сунуш кылынат.
Андан ары, 2022-жылдан тартып инфляциянын деңгээлине жараша бардык керектөөчүлөр үчүн электр жана жылуулук энергиясынын тарифтерине түзөтүүлөрдү киргизип туруу сунуш кылынат.